आन्दोलनमा चलेको व्यापार — सङ्घर्षमा अवसर खोज्नेहरूको कथा

नेपालमा आन्दोलन नयाँ कुरा होइन। राजनीतिक अस्थिरता, मागप्रति सरकारको उदासीनता, वा जनताको अधिकारको पक्षमा गरिएको विभिन्न किसिमका आन्दोलनहरू हामीले समय समयमा देख्दै आएका छौँ। यस्ता आन्दोलनहरूले जनजीवन अस्तव्यस्त पार्ने भए पनि केही चालाक र दूरदर्शी मानिसहरूले यस्ता परिस्थितिमा पनि व्यापारिक अवसरहरू देख्न सक्छन्। यसै विषयमा आधारित छ — "आन्दोलनमा चलेको व्यापार"।

आन्दोलन र व्यापार — एक अनौठो सम्बन्ध

जब सहर बन्द हुन्छ, सवारी साधन रोकिन्छन्, बजार सुनसान हुन्छ — त्यही समय कसैको लागि 'गोल्डेन टाइम' बन्न सक्छ। आन्दोलनका बेलामा मानिसहरूलाई चाहिने सेवा वा सामग्रीहरू सीमित हुन्छन्। यही अभावलाई अवसरमा रूपान्तरण गर्नु नै 'आन्दोलनमा चलेको व्यापार' हो।

आन्दोलनका बेलामा फस्टाउने व्यापारहरू

1. राहदानी सवारी सेवा

आन्दोलनका बेलामा ट्याक्सीहरू बन्द भए पनि केही निजी बाइक वा स्कुटर चालकहरूले अतिरिक्त शुल्क लिएर मानिसहरूलाई गन्तव्यमा पुर्‍याउने सेवा दिन्छन्।

2. गोप्य ढोकाबाट सामग्री आपूर्ति

बन्दका कारण बजार बन्द भए पनि आवश्यक सामग्री, जस्तै — ग्यास, तरकारी, दूध, औषधि आदिको माग घट्दैन। केही व्यापारीहरू गोप्य ढोकाबाट यस्ता सामग्रीको आपूर्ति गर्छन्।

3. स्ट्रीट फुड स्टलहरू

जब ठूला रेस्टुरेन्टहरू बन्द हुन्छन्, तब टेम्पररी चिया–नास्ता स्टलहरूले व्यापार पाउँछन्। चिया, अण्डा, म:म:, चाउमिन बेच्ने स्टलहरूले आन्दोलनको फाइदा लिन्छन्।

4. पोलिटिकल मर्चेन्डाइज

आन्दोलन विशेष पार्टीद्वारा चलाइएको भएमा पार्टीको झण्डा, टि–शर्ट, ब्यानर, पटाका आदि बेच्ने व्यवसाय फस्टाउँछ।

नैतिकता र जिम्मेवारी

आन्दोलनमा व्यापार गर्नु आफैमा अपराध होइन, तर यसमा नाफामुखी लालच भन्दा पनि जनसेवाको भावना हुनुपर्छ। अत्यावश्यक वस्तुहरूमा अनावश्यक मुनाफा लिनु अमानवीय कार्य हो। त्यसैले, यस्ता परिस्थितिमा समाजलाई सहयोग गर्ने भावना राखेर व्यापार गर्नु नै उचित हुन्छ।

निष्कर्ष

"आन्दोलनमा चलेको व्यापार" भन्ने कुरा सुन्दा विरोधाभासी लागे पनि यथार्थमा यो व्यवहारिक सत्य हो। सङ्कटको समय होस् वा सामान्य अवस्था, जसले समस्यामा अवसर देख्छ, उसैले अग्रता लिन्छ। तर, त्यस अवसरलाई उपयोग गर्दा मानवता र नैतिकताको ख्याल राख्नु अत्यन्त जरुरी हुन्छ।